Etat czy własna działalność? Zakładanie firmy na umowie o pracę

Choć praca na etat wciąż stanowi najpopularniejszą formę zatrudnienia, z roku na rok przybywa osób, które – w poszukiwaniu lepszych zarobków – decydują się na założenie własnej działalności gospodarczej. Nierzadko początkujący właściciele firm nie rezygnują jednocześnie z zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy, ale decydują się połączyć oba te zajęcia. Jak założyć firmę, pracując na etacie i czy to w ogóle się opłaca? Etat czy własna działalność – w tym artykule mierzymy się z tym dylematem. 

Własna działalność i etat – aspekty prawne

Obowiązujące przepisy prawne dopuszczają możliwość prowadzenia działalności gospodarczej i jednoczesnego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Połączenie pracy na etacie z własną firmą wymaga jednak przestrzegania prawa pracy i zobowiązań wobec pracodawcy. Decydując się na taki krok, należy przede wszystkim upewnić się, że planowana działalność gospodarcza nie będzie szkodzić interesom pracodawcy ani łamać zakazu konkurencji, jaki częstokroć znajduje się w zapisach i klauzulach zawartej umowy o pracę. 

Czy trzeba informować pracodawcę o prowadzeniu działalności gospodarczej?

Co do zasady, nie ma prawnego obowiązku informowania pracodawcy o fakcie założenia własnej działalności gospodarczej. W praktyce jednak osoby rejestrujące firmę najczęściej i tak będą musiały to zrobić ze względów podatkowych – nie można bowiem dwukrotnie odliczać kwoty wolnej od podatku. 

Podwójne ubezpieczenia społeczne i zdrowotne

W sytuacji, gdy dana osoba osiąga dochody z kilku źródeł, np. prowadzi firmę i jednocześnie pracuje na etacie, dochodzi do tzw. zbiegu tytułów ubezpieczeń. Co to oznacza w praktyce? 

Jeśli pracujesz na etacie i równolegle prowadzisz własną firmę, wówczas ubezpieczenia z działalności uzależnione są od wynagrodzenia, jakie osiągasz z etatu. W sytuacji, gdy masz zagwarantowane co najmniej wynagrodzenie minimalne (od 1 lipca 2024 roku sięgnie ono kwoty 4300 zł brutto), prowadząc działalność, nie masz obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Są one pobierane wyłącznie z wynagrodzenia za pracę. 

Natomiast w przypadku, gdy jesteś zatrudniony na etacie w niepełnym wymiarze godzin, a Twoje wynagrodzenie jest niższe niż kwota minimalna, podlegasz tym samym ubezpieczeniom również z tytułu prowadzenia działalności – musisz więc opłacać składki na ubezpieczenie społeczne. 

Z kolei ubezpieczenie zdrowotne jest obligatoryjne i należy opłacać je z obu tytułów – zarówno z etatu, jak i prowadzonej działalności gospodarczej. Wysokość składki zależy od formy opodatkowania wybranej przez danego przedsiębiorcę.

Podatek liniowy: własna działalność a praca na etat 

Podatek liniowy to jedna z trzech dostępnych form opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej. Poza opodatkowaniem według stawki liniowej (19%) możliwy jest jeszcze ryczałt od dochodów ewidencjonowanych oraz opodatkowanie na zasadach ogólnych według skali podatkowej (stawka podatkowa 12% i 32%). 

Należy wiedzieć, że osoby prowadzące własną działalność i jednocześnie zatrudnione na etacie z reguły nie mają możliwości skorzystania z podatku liniowego. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyklucza bowiem prawo do opodatkowania w ten sposób zarobków z działalności, jeśli podatnik osiąga lub będzie osiągał jakiekolwiek przychody z tytułu świadczenia usług na rzecz byłego lub aktualnego pracodawcy. W takich przypadkach należy wybrać opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub na podstawie skali podatkowej. 

Przykład 

Pan Jan zrezygnował z etatu w dotychczasowej firmie świadczącej usługi marketingowe i zdecydował się otworzyć własną firmę o tożsamym profilu działalności. Nadal jednak realizuje zlecenia na rzecz byłego pracodawcy, w związku z czym nie może skorzystać z podatku liniowego. 

B2B czy etat – co wybrać?

Praca na etat czy B2B – przed takim wyborem staje wiele osób szukających dla siebie lepszych możliwości zarobkowych. Odpowiedź na tak postawione pytanie nie zawsze jest jednoznaczna – zarówno tradycyjny etat, jak i B2B mają bowiem swoje wady i zalety. Na co warto zwrócić uwagę? 

Przede wszystkim praca na etat postrzegana jest przez wiele osób jako rozwiązanie dające większą stabilność zatrudnienia. Wynika to choćby z prawa pracy, które zapewnia pracownikom okres wypowiedzenia, płatny urlop, chorobowe i inne świadczenia socjalne, jakie nie znajdują zastosowania w przypadku umowy B2B regulowanej przez kodeks cywilny. Pracując na etacie, to pracodawca opłaca składki ZUS i zajmuje się związanymi z tym formalnościami. Z drugiej jednak strony zatrudnienie w ramach tradycyjnego etatu wymaga stałych godzin pracy, wiążąc się często z niższym wynagrodzeniem i większą kontrolą ze strony pracodawcy. 

Możliwość osiągania większych dochodów to jedna z kluczowych korzyści związanych z przejściem na B2B i jeden z głównych powodów, dla których pracownicy decydują się zrezygnować z przywilejów przysługujących osobom zatrudnionym na umowę o pracę. Zobowiązując się do samodzielnego opłacania składek i podatków, osoba na B2B otrzymuje jednocześnie możliwość pobierania wyższego wynagrodzenia. Zyskuje ponadto większą elastyczność w organizacji czasu i miejsca pracy. Warto jednak mieć na uwadze, że kontrakty B2B mogą być mniej stabilne i krótkoterminowe, co może nieść większe ryzyko nagłej utraty źródła dochodów. 

Czy pracodawca może nakłonić do przejścia na samozatrudnienie?

Pracodawca może zaproponować pracownikowi przejście na samozatrudnienie w ramach kontraktu B2B, jednak w żadnym wypadku nie ma prawa go do tego zmuszać. Krok ten wymaga solidnego przemyślenia i każdorazowo powinien być autonomiczną, w pełni dobrowolną decyzją pracownika opartą na analizie jego sytuacji życiowej. 

Jak założyć firmę, pracując na etacie?

W pierwszym kroku należy upewnić się, że zawarta z pracodawcą umowa nie zawiera klauzul wykluczających możliwość prowadzenia równolegle własnej działalności. Jeśli nie ma przeciwwskazań, można przejść do rejestracji firmy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Można zrobić to online, podając informację takie jak: nazwa firmy, adres (może nim być m.in. biuro, w tym wirtualne biuro lub coworkingowe, punkt usługowy, miejsce zamieszkania), kod PKD. 

Jako przedsiębiorca pozostajesz ponadto w obowiązku rozliczania i opłacania składek do ZUS na ubezpieczenie społeczne (w tym obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe), Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, a także ubezpieczenie zdrowotne. Przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają działalność lub zamknęli poprzednią min. 60 miesięcy wcześniej i nie planują świadczyć usług na rzecz byłego pracodawcy przez pierwsze sześć miesięcy działalności, mogą skorzystać z Ulgi na Start. 

W obowiązku osób zakładających własną firmę leży również prowadzenie dokumentacji rachunkowej. W tym zakresie dostępne są dwa rozwiązania: księgowość uproszczona (w podatkowej księdze przychodów i rozchodów lub w ewidencji przychodów przy ryczałcie) lub księgowość pełna (w księgach rachunkowych).

Rezygnacja z etatu – jak się do tego przygotować?

Decyzja o rezygnacji z etatu i rozpoczęciu pracy na własny rachunek jest w oczywisty sposób obarczona pewnym ryzykiem. Aby je zminimalizować, niezbędne jest odpowiednie przygotowanie. 

Mając w perspektywie założenie własnego biznesu, warto przede wszystkim zbudować uprzednio poduszkę finansową. Zabezpieczenie finansowe w postaci oszczędności na co najmniej kilka miesięcy pomoże Ci przetrwać bez szwanku czas, w którym stały dochód z etatu się skończy, a firma nie będzie jeszcze generować zysków pozwalających jej osiągnąć satysfakcjonujący próg rentowności. To także umożliwi Ci rozwijanie działalność bez presji finansowej, która mogłaby prowadzić do podejmowania nieprzemyślanych decyzji biznesowych. 

Zanim zdecydujesz się zrezygnować z etatu, poświęć również czas na weryfikację swojego pomysłu biznesowego. Sprawdź, czy na rynku jest zapotrzebowanie na to, co planujesz oferować w ramach swojej działalności, a także przeprowadź analizę konkurencji i spróbuj znaleźć coś, co pozwoli Ci się wyróżnić na jej tle. 

W kolejnym kroku stwórz szczegółowy biznesplan wraz z analizą rynku, strategią marketingową firmy, planem finansowym oraz celami krótko- i długoterminowymi. To czasochłonne i wymagające zadania, z którymi nie musisz jednak mierzyć się w pojedynkę. Aby zmaksymalizować swoje szanse na sukces, warto zasięgnąć wsparcia ze strony zewnętrznych doradców. 

Nawet jeśli myśl o rezygnacji z etatu kiełkuje w Tobie już od dłuższego czasu, na ostatniej prostej mogą pojawić się uzasadnione wątpliwości. Wówczas rozsądnym rozwiązaniem może okazać się tymczasowe połączenie prowadzenia własnej firmy z pracą na etacie. Dzięki temu zminimalizujesz ryzyko i zyskasz komfortowe warunki do tego, by sprawdzić, czy Twój biznes ma szansę się rozwinąć i przynieść pożądany dochód. 

Niezwykle ważne znaczenie ma też rozwijanie sieci kontaktów. Uczestnicząc w branżowych wydarzeniach, będąc aktywnym w mediach społecznościowych, zabierając głos w miejscach, w których znajdują się osoby z branży, możesz zdobyć wiele cennych znajomości. Być może niektóre z nich przełożą się w przyszłości na owocną współpracę. Warto więc dbać o relacje i nie bagatelizować mocy networkingu. 

Wirtualne biuro dla samozatrudnionych – jakie są korzyści? 

Wraz z przejściem na samozatrudnienie pojawia się potrzeba posiadania adresu siedziby firmy. Dla początkujących przedsiębiorców opłacalnym rozwiązaniem okazuje się skorzystanie w tym celu z usługi wirtualnego biura. Przemawia za tym kilka powodów.

Przede wszystkim wirtualne biuro często oferuje szereg usług dodatkowych, gwarantując profesjonalną pomoc w codziennych zadaniach administracyjnych związanych z funkcjonowaniem biura. Osoby, które chcą w pełni skupić się na rozwijaniu firmy, mogą ponadto skorzystać ze wsparcia wirtualnej asystentki. Wybór wirtualnego biura zapewnia również większą elastyczność w organizacji pracy, co jest szczególnie istotne dla osób pracujących zdalnie. Wówczas można pracować z dowolnego miejsca na świecie, posiadając jednocześnie adres siedziby firmy w renomowanej lokalizacji podkreślającej profesjonalny wizerunek firmy. 

Etat czy samozatrudnienie – co się bardziej opłaca?

Jeśli rozważasz najkorzystniejszą formę zatrudnienia w Twojej sytuacji, warto przeprowadzić symulację, korzystając z ogólnodostępnego kalkulatora form opodatkowania. Za pomocą tego narzędzia online możesz na podstawie prognozowanych przychodów i kosztów oszacować, które rozwiązanie będzie dla Ciebie najbardziej opłacalne z perspektywy finansowej. 

Kontrakt B2B może być atrakcyjną alternatywą dla pracy na etat, jednak nie w każdym przypadku. Samozatrudnienie może nie stanowić optymalnego wyboru np. w sytuacji, gdy chcesz przejść na B2B i wykonując ten sam zakres obowiązków, kontynuować pracę u poprzedniego pracodawcy. Decydując się na taki krok, należy mieć bowiem na uwadze, że stracisz tym samym prawo do ulg. Wówczas może się zdarzyć, że finalna różnica między dotychczasowym wynagrodzeniem na umowie o pracę, a zarobkiem na kontrakcie B2B będzie praktycznie nieodczuwalna. Właśnie dlatego warto uprzednio wykonać analizę, korzystając z internetowych kalkulatorów lub zasięgając opinii zewnętrznych doradców. 

Jutta Hutsch-Kasprzyk

Jutta Hutsch-Kasprzyk to doświadczona Chief Operation Officer, która w swojej karierze skupiała się na optymalizacji procesów biznesowych i redukcji kosztów operacyjnych. Jest uzdolnioną negocjatorką, budując silne kontakty z kluczowymi kontrahentami i klientami. Jej umiejętności w zarządzaniu sprawami firmy, organizacją pracy zespołu i tworzeniem strategii rozwoju przyczyniły się do sukcesu IdeaPlace na biznesowej mapie Wrocławia.